Thuốc tránh thai là gì? Phân loại như thế nào? Và cơ chế hoạt đông của thuốc tránh thai.

Thuốc tránh thai là một trong những phương pháp ngừa thai hiệu quả, được nhiều chị em lựa chọn. Thế nhưng không phải ai cũng hiểu rõ có những loại thuốc ngừa thai nào và ngoài công dụng ngừa thai, thuốc tránh thai còn có tác dụng gì.

Bài viết dưới đây được tư vấn chuyên môn bởi BS.CKI Phan Thi Hồng Oanh sẽ giúp chị em nắm được cơ chế hoạt động cũng như vai trò của từng loại thuốc tránh thai để có sự lựa chọn phù hợp.

THUỐC TRÁNH THAI LÀ GÌ?

Thuốc tránh thai hay thuốc ngừa thai là một loại thuốc chứa nội tiết tố có tác dụng ngăn ngừa mang thai. Nếu được sử dụng đều đặn và cố định vào một thời điểm hàng ngày, thuốc cho hiệu quả ngừa thai lên đến 99%.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc duy trì uống thuốc tránh thai đều đặn mỗi ngày có thể gặp khó khăn. Nếu quên uống thuốc dù chỉ một hoặc hai ngày đều có thể làm mất đi hiệu quả ngừa thai. Đó là lý do vì sao thống kê cho thấy, mỗi năm cứ 100 phụ nữ sử dụng phương pháp này có đến 9 người mang thai ngoài ý muốn.

CÁC LOẠI THUỐC TRÁNH THAI

Hiện nay trên thị trường có 3 loại thuốc tránh thai, mỗi loại có những ưu nhược điểm nhất định mà chị em cần nên biết.

1. Thuốc tránh thai kết hợp

     Thuốc tránh thai kết hợp (Combined Oral Contraceptive Pill) là còn gọi là thuốc tránh thai hàng ngày, là loại được sử dụng phổ biến nhất. Đây là loại thuốc chứa đồng thời 2 loại hormone sinh dục nữ là Estrogen và Progestin, có vai trò ức chế sự rụng trứng, làm chất nhầy ở cổ tử cung trở nên đặc hơn, ngăn cản tinh trùng đi qua cũng như làm giảm sự di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng.

     Để hiệu quả ngừa thai cao nhất, chị em cần duy trì uống thuốc đều đặn mỗi ngày, kéo dài trong suốt chu kỳ kinh nguyệt. Trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai hàng ngày do nhiều nhà sản xuất khác nhau cung cấp, chị em cần tìm hiểu kỹ những hoạt chất có trong thuốc, liều lượng và cách sử dụng đúng để mang lại hiệu quả ngừa thai.

Hiện nay, trên thị trường có 2 dạng thuốc tránh thai kết hợp:

     - Thuốc tránh thai kết hợp dạng vỉ 21 viên: Uống liên tục trong 21 ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt, mỗi ngày 1 viên, ngưng 7 ngày và tiếp tục uống vỉ mới ở chu kỳ mới.

     - Thuốc tránh thai kết hợp dạng vỉ 28 viên: Uống liên tục trong 28 ngày theo thứ tự, uống liên tục không có ngày nghỉ, mỗi ngày 1 viên.

“Thực chất thuốc tránh thai kết hợp dạng vỉ 28 viên gồm 21 viên thuốc chứa hormone có màu sắc khác với 7 viên thuốc còn lại không chứa hormone, chỉ chứa các chất dinh dưỡng khác như vitamin, folate… nhằm tạo nên một chu kỳ liên tục, hạn chế việc quên uống thuốc, nhờ đó nâng cao khả năng ngừa thai”, bác sĩ… cho biết thêm.

2. Thuốc tránh thai khẩn cấp

Thuốc tránh thai khẩn cấp (Emergency Contraception) là biện pháp tránh thai hiệu quả cao cho những tình thế bắt buộc không thể tránh khỏi nguy cơ cao thụ thai. Thuốc thường được chỉ định cho những trường hợp:

     - Người quan hệ tình dục không thường xuyên, người không sử dụng các biện pháp tránh thai lâu dài như thuốc tránh thai kết hợp, không có bao cao su, không đặt dụng cụ tử cung như vòng tránh thai…;

     - Người bị hiếp dâm, cưỡng hiếp không muốn mang thai;

     - Người gặp tai nạn khi quan hệ như bao cao su bị rách, hoặc quên uống thuốc ngừa thai hàng ngày từ 3 ngày trở lên hoặc quên uống thuốc loại chỉ có Progestin từ 2 viên trở lên.

     Hiện nay trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp với liều dùng khác nhau như loại 1 viên, loại 2 viên. Các chuyên gia Sản khoa khuyến cáo, chị em không nên lạm dụng thuốc này, chỉ nên sử dụng tối đa 2 viên/tháng để không gây tác dụng phụ rối loạn kinh nguyệt.

3. Thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin

     Thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin (Progestin – only Contraceptive Pill hay Mini-Pill) cũng là một loại thuốc tránh thai hàng ngày nhưng thành phần chỉ chứa một chất nội tiết tố Progestin. Thuốc có dạng gói gồm 28 viên. Để phát huy hiệu quả ngừa thai, chị em cần uống thuốc vào cùng một thời điểm trong ngày. Nếu uống trễ 3 tiếng so với bình thường thì coi như quên uống thuốc ngày hôm đó.

     Thuốc chỉ chứa Progestin là giải pháp hiệu quả cho phụ nữ đang cho con bú muốn ngừa thai nhưng không ảnh hưởng đến việc tiết sữa, hoặc không thể dùng Estrogen vì một lý do nào khác.

CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THUỐC NGỪA THAI

     Bác sĩ Hồng Oanh cho biết, mang thai là kết quả của quá trình thụ tinh giữa trứng của người phụ nữ và tinh trùng của người đàn ông. Trứng sau thụ tinh sẽ bám chặt vào bên trong tử cung – nơi phôi thai nhận chất dinh dưỡng để phát triển và nuôi dưỡng thai nhi. Lúc này, các hormone bên trong cơ thể sẽ kiểm soát, ngăn chặn sự rụng trứng để chuẩn bị cho cơ thể tiếp nhận trứng đã thụ tinh.

Thuốc tránh thai chứa một lượng nhỏ nội tiết tố Estrogen và Progestin hoặc chỉ chứa đơn thuần Progestin sẽ ức chế hormone tự nhiên bên trong có thể để tránh thai theo nhiều cách. Chẳng hạn, thuốc làm cơ thể ngừng rụng trứng, làm thay đổi chất nhầy cổ tử cung khiến tinh trùng khó đi qua cổ tử cung để gặp trứng; hoặc thay đổi niêm mạc tử cung, ngăn chặn việc trứng đã thụ tinh không thể làm tổ.